معرفی موتورهای جستجو ایرانی؛ پارسی جو و یوز

با گسترش اینترنت نیاز کاربران به موتور جستجو افزایش پیدا کرده است و در حال حاضر موتور جستجو یکی از ملزومات جهت اینترنت می باشد که بدون آن عملا امکان استفاده از اینترنت وجود ندارد. موتورهای جستجوی مختلفی در دنیا وجود دارد که برخی از آنها ایرانی می باشند. تا الان دو موتور جستجوی ایرانی با نام های «پارسی جو» و «یوز» راه اندازی شده است که در ادامه با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.

موتور جستجو سایتی است که کاربران با استفاده از آن در میان محتوای وب سایت ها جستجو کرده و مطلب مورد نظر خود را پیدا می کنند. اهمیت موتور جستجو به حدی زیاد است که با نبود آن وب سایت های اینترنتیرونق خود را از دست داده و بخشی از اینترنت از فعالیت باز خواهد ماند. بخش اعظمی از بازدیدکنندگان وب سایت ها از طریق موتور جستجو آنها را پیدا می کنند. پس همین موضوع نشان دهنده اهمیت موتورهای جستجو می باشد.

همانطور که ذکر شد موتورهای جستجو جزء جدایی ناپذیر اینترنت می باشند و بدون آنها استفاده از اینترنت و وب سایت ها امکان پذیر نمی باشد. تاکنون تعداد زیادی موتور جستجو در دنیا ساخته شده است که بسیاری از آنها با استقبال کاربران مواجه شده اند. در میان بیش از ۲۰۰ موتور جستجوی ساخته شده در دنیا بسیاری از آنها خارجی بوده و توسط کشورهای دیگر ساخته شده اند.

موتور جستجوی بومی

برخی از این موتورهای جستجو خارجی توانسته اند رتبه های برتر دنیا در میان وب سایت ها را به خود اختصاص دهند که گوگل یکی از آنهاست. موتورهای جستجوی گوگل، بینگ، یاهو، اسک (Ask)، بایدو، داک داک گو و یاندکس بهترین موتورهای جستجوی دنیا می باشند که برخی از آنها جهانی بوده و برخی دیگر به طور اختصاصی در یک کشور خدمت رسانی می کنند.

بایدو و یاندکس از این جمله هستند که به ترتیب موتورهای جستجوی کشورهای چین و روسیه هستند و به کاربران آن کشور خدمت رسانی می کنند. این دو موتورهای جستجوی بومی هستند که در داخل آن کشور ساخته شده و فعالیت می کنند. موتورهای جستجوی بومی علاوه بر این که با نیازهای کاربران و فرهنگ مردم آن کشور همسو هستند می توانند برای دولت ها نیز مفید بوده و در اجرای اهداف آنها مفید واقع شوند. در ادامه لیست برخی از کشورهای دارای موتور جستجوی بومی قرار گرفته است.

• چین: بایدو (Baidu)
• روسیه: یاندکس (Yandex)
• هند: گوروجی (Guruji)
• کره جنوبی: ناور (Naver)
• کره شمالی: Kwangmyong
• اسپانیا: آباچو (Abacho)
• جمهوری چک: سزنام (Seznam)
• آفریقای جنوبی: آنانزی (Ananzi)

در کشور ما نیز کاربران بسیاری از موتورهای جستجو استفاده می کنند و طبق آمار روزانه حدود ۱۰۰ میلیون جستجو توسط کاربران ایرانی در جستجوگرهای مطرح دنیا انجام می شود. این آمار نشان دهنده نیاز کشور به پویشگر بومی می باشد. در همین راستا دو موتور جستجوگر بومی با نام های پارسی جو و یوز توسط متخصصین داخلی راه اندازی شده است که هدف از ایجاد آنها علاوه بر ارائه خدمات مبتنی بر نیاز کاربران ایرانی و در راستای فرهنگ ایران، بومی سازی این تکنولوژی و اتکاء به داخل بوده است. این دو جستجوگر بومی خدمات مختلفی همچون موتورهای جستجوی خارجی دارند که هر نوع نیاز کاربران ایرانی به موتور جستجو را پاسخ خواهند داد. در ادامه توضیحات مختصری در مورد هر یک ارائه خواهد شد.

- موتور جستجو پارسی جو

برترین و قوی ترین موتور جستجوی ایرانی که علاوه بر جستجو خدماتی نظیر جستجوی تصویر، نقشه، ترجمه، آب و هوا و ... را نیز در خود جای داده است. این موتور جستجوی بومی در سال ۱۳۸۸ توسط شرکتی دانش‌بنیان متشکل از متخصصین دانشگاهی کشور راه اندازی شد. هدف از راه اندازی پارسی جو فراهم کردن بستری امن و مطمئن برای کاربران ایرانی جهت رفع نیازهای آنها با استفاده از سرویس های متنوع و کاربردی بوده است. 

جستجوگر پارسی جو در آدرس اینترنتی parsijoo.ir قرار گرفته است که در آن بخش های مختلفی موجود می باشد. محتوای صفحه اصلی پارسی جو به طور کلی به دو بخش جستجو و سرویس های جانبی تقسیم می شود. بخش سرویس مربوط به فعالیت اصلی سایت که همان جستجو در وب سایت ها می باشد است. در این بخش علاوه بر جستجوی متنی در وب امکان جستجو در میان محتواهای خبری، تصویری، صوتی، ویدیویی و مقالات نیز وجود دارد. همچنین سرویس های دیگری نظیر دانلودها (محتواهای دانلودی)، بازار (قیمت اجناس)، ترجمه و نقشه نیز در این بخش قرار دارد.

در بخش دوم سایت سرویس های جانبی برای کاربر قرار داده شده که در آن محتواهایی نظیر آب و هوا، اخبار منتخب، نتایج بازی های فوتبال، قیمت سکه و ارز، آگهی های استخدام، اوقات شرعی و تقویم نمایش داده می شود که کاربر می تواند تغییراتی در این خدمات ایجاد کرده و آنها را حذف و یا اضافه نماید.

پارسی جو تلاش دارد تا جستجوی سریع و دقیق در میان صفحات فارسی را برای کاربران به ارمغان آورد. این موتور جستجو برای دستیابی به این هدف از تکنولوژی های هوشمند جهت حذف سایت ها و محتواهای هزر و اسپم بهره گیری کرده است. علاوه بر این پارسی جو قابلیت نمایش ترکیبی سرویس های مختلف نظیر تصویر، ویدئو، آوا و خبر را در نتایج جستجو دارد.

پارسی جو علاوه بر وبسایت اپلیکیشن موبایلی نیز طراحی کرده است تا کاربران از خدمات مختلف این جستجوگر بومی به راحتی در گوشی های هوشمند بهره مند شوند. به علاوه امکان جستجوی سفارشی در وب، شخصی سازی خدمات، موتور جستجوی سازمانی، سامانه خبرجو و سرویس های مختلف آن برای ارائه بهترین خدمات به کاربران ایرانی طراحی شده است.

- جستجوگر یوز

جستجوگر بومی یوز در سال است ۱۳۹۳ توسط تعدادی از دانشجوهای کشور راه اندازی شد و اکنون توانسته حدود یک میلیارد صفحه وب را پوشش داده و تسلط خوبی بر محتوای فارسی داشته باشد. این موتور جستجوی ایرانی علاوه بر سرویس جستجو خدمات دیگری نظیر جستجوی خبر، وبلاگ و عكس را نیز در خود جای داده است هم اکنون در آدرس yooz.ir قرار دارد. یوز با هدف تمرکز بر زبان فارسی و ارائه خدمات با سرعت بالا راه اندازی شده و تاکنون توانسته به این اهداف دست پیدا کند. علاوه بر این یوز تلاش دارد نیاز کاربران را تحلیل کرده و خدمات متنوعی به آنها رائه نماید.

از دیگر اهداف طراحی جستجوگر یوز فراهم کردن بستری مطمئن جهت انجام جستجوهای اینترنتی به زبان فارسی، رفع نیازمندی‌های کاربران ایرانی تمرکز بر ارائه خدمات محلی، جلوگیری از افشای اطلاعات کاربران داخلی و جلوگیری از هدررفت سرمایه‌های ملی بوده است.

این موتور توسط متخصصین داخلی و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ی طراحی شده است و به گفته سازندگان آن یوز تاکنون چند میلیارد صفحه اینترنتی را خزش کرده است که از میان این تعداد صفحات تکراری و یا دارای محتوای بی ارزش حذف شده و در نهایت حدود یک میلیارد صفحه وب در یوز نمایه‌ گذاری شده است. این تعداد اما به طور مداوم در حال افزایش می باشد.

برخی تصور می کنند که یوز در اصطلاح یک فرا موتور جستجو (meta search engine) است و از موتورهای جستجوی دیگر برای دستیابی به نتایج استفاده می کند. در حالی که چنین نیست و یوز خود جستجوها را انجام می دهد. به علاوه این که سرورهای یوز در داخل کشور می باشد و این موضوع یکی از ویژگی های مثبت این موتور جستجو می باشد. زیرا مکان قرار گرفتن سرورها در حفظ امنیت داده و اطلاعات نقش مهمی دارد.

- جستجوگر پارسیک

در کنار دو موتور جستجوی ایرانی که هر دو توسط توسعه دهندگان ایرانی و با دانش بومی ساخته شده اند، یک جستجوگر ایرانی دیگر هم وجود دارد که نام آن پارسیک است. این سایت جستجوگر به آدرس parseek.ir را نمی توان یک موتور جستجوگر ایرانی دانست چراکه هیچ اطلاعاتی از سازندگان آن در دسترس نیست و مشخص نیست که جستجوهای انجام شده در این سرویس به چه صورت فراهم شده است. به علاوه این که در وب سایت آن به غیر از بخش جستجو چیز دیگری دیده نمی شود و نتایج جستجو هم به ساده ترین شکل به کاربر نمایش داده می شود.

اما ویژگی مثبت این سایت جستجوگر فارسی این است که در زمان قطعی یک هفته ای اینترنت در کشور تنها راه دسترسی کاربران ایرانی به نتایج جستجو بود. با قطع شدن اینترنتی دسترسی به گوگل هم قطع شده بود و جستجوگرهای ایرانی هم به جهت هجوم کاربران و افزایش شدید درخواست های جستجو به کلی قطع شده بودند و عملا کارایی نداشتند. در این زمان جستجوگر پارسیک توانسته بود تا حدی نیاز کاربران به جستجو را رفع نماید. از این جهت آن را در میان جستجوگرهای بومی قرار دادیم.

لزوم توجه به موتورهای جستجو ایرانی

در پایان لازم به ذکر است که بسیاری از کشورهای دنیا دارای موتور جستجوی بومی می باشند که استقبال خوبی نیز توسط مردم از آنها شده و برای این موضوع دلایل مختلفی مطرح شده که اصلی ترین آنها بومی سازی خدمات وب و جلوگیری از هدررفت پهنای باند می بشاد. به عنوان مثال کشور چین با موتور جستجوی بایدو (Baidu) رقابت تنگاتنگی با گوگل ایجاد کرده و اکنون ۷۶ درصد کاربران چینی از آن استفاده می کنند.

کشور کره جنوبی با موتور جستجوی ناور (Naver) استقبال ۷۰ درصد کاربران خود را جلب کرده است. کشور روسیه مثال دیگری می باشد که در آن موتور جستجوی یاندکس (Yandex) حدود ۶۰ درصد کاربران روسی را به خود اختصاص داده است. همچنین ۵۲ درصد کاربران کشور چک نیز از موتور بومی سزنام (Seznam) در آن کشور استفاده می کنند.

بنابراین مشخص است که در کشورهای دارای موتور جستجوی بومی استقبال خوبی از جانب مردم آن کشور از آنها شده است. اما متاسفانه در کشور ما به هیچ وجه چنین استقبالی بوجود نیامده و کاربران ایرانی همچنان از گوگل استفاده می کنند که نتیجه آن فعالیت موتورهای بومی با تعداد کمی از کاربران می باشد. جا دارد توجه بیشتری از جانب مردم و مسئولین نسبت به این موتورهای جستجوی بومی انجام شود تا نتایج این حمایت ها در کیفیت و عملکرد این موتورها نمایان شود.